Sunday, August 19, 2007



ساوه قوم شاهسئون‌لری ایچینده فال بایاتیلاری (۲) / حمید قرایی

۲۶ ۱۳۸۶, ۱۲:۵۴
توپلایان: حمید قرایی
دوزنله‌ین، ایضاح و اؤن سؤز: سید حیدر بیات

بو ایکینجی و هله‌لیک سونونجو بؤلومدور. اگر باشقا بایاتیلار دا توپلانسا یازیلاجاقدیر. شاهسئون فولکلوروندا قارغیش‌لاری بو یاخیندا اوخوجولارا سوناجاییق.
سایقی ایله

قویونو یایدیم جه‌یه‌نه
سوتونو ساغدیم له‌یه‌نه
بیر ساچیمی دؤرد ائله‌دیم
بلکه قیزیللار؟ بیه‌نه

قویونو یایدیم قوزوینان
دیرناغیینان توزوینان
من قول بویون اولئیدیم
سیزیی اوُبا (uba) قیزیینان
اوُبا: اوْبا

قویونو یایدیم قوزوینان
دیرناغیینان توزوینان
سارماشئیدیم یاتئیدیم
سیزین اوُِبا قیزیینان
سارماشماق: قوللاری برک برک دولاماق، عین آنلامدا تیلیم خانین دیوانیندا دا ایشله‌نیب

اوتای بوتای بیزیمدی
دویمه‌ی دوزوم دوزوم دو
گئد بابایا دئیینه‌ن
کیچیک قیزیی بیزیمدی

آغ داغین اته‌یینده
قوچ قوزو یاتاغیندا
بیر گئجه مهمان اوُلام
شاه صنم اوُتاغیندا

بو گلن یارا بنزئر
ممه‌سی نارا بنزئر
بیر یاندان عمیم اوغلو
بیر یاندان یارا بنزئر

بو گلن یار اولئیدی
ممه‌سی نار اولئیدی
ایککیمیزه بیر کؤینک
یاخاسی دار اولئیدی

اوتای بوتای بیزیمدی
عاقیخ (عقیق) دوزوم دوزومدو
عمیم قیزی اولماسا
داییم قیزی بیزیمدی

دامدان داما گلیمم
یار سالماغا گلیمم
ایتیریمم یاریمی
آختارماغا گلیمم

گیده‌رم گنه گللم
ایلنمه‌م گنه گللم
بیرده گله‌ی یئمیزه
دییه ایمانا گللم

گل گئدمه بو ییل بیزدن
قار گلئردیکی دیزدن
ناقارت (نه قدر) اوتورام دوزم (düzəm)
بو ییل کی یامان قیشدان
دوزمک düzmak: دؤزمک

ساری کلک زردیمن
عجب دوشدوم درده من
آچیلمامیش گولودوم
نئجه یاتیم گؤرده من
گؤر: گوْر، قبیر

سو گلر باغا نئینیم
ده‌یمه‌ز یارپاغا نئینیم
منیم بو ناشی یاریم
گلمز اوتاغا نئینیم

چینار آغاجی چینار
یارپاغی دینار دینار
هر کس بی‌کس اؤلسه
قوُیارلار یولدان کینار

اوغلان اوغلان اویوندا
قوچ قوزولار قویوندا
قوچ قوزونو قیرئیدیم
بو رشید اوغلان تویوندا

اندیم گلدیم جاجیخدان
یول سالدیم یونجالیخدان
یلیم آغزیم یانایدی
بیر سؤز دئدیم آجیخدان

آلما آلدیم نار گلدی
کؤینک بیچدیم دار گلدی
کؤلگه دوشدو ائیوانا
دئدیم یاغین یار گلدی

آغاج آتدیم آغاجا
بیر قوش توتدوم بالاجا
قارداش آداخلیی گؤردوم
قاشی گؤزو قاراجا

آغاج آتدیم آلمایا
آلما گؤیده قالمایا
خودام منی قوچ قویدو
قیزلار قیسسیر قالمایا

بو آلما بیزیم آلما
یوللارا دوزوم آلما
بیلسئیدیم یار گله‌جک
ساخلاردیم اوز ایل آلما
اوز ایل: یوز ایل

بیزیم یئرلر داغیستاندی
یاغیب قار قالا بیلمئرئم
یوکله‌نیبدی کجاوه‌سی
گئدیب یار قالا بیلمئرئم
(بو گرایلی‌نی دا شاهسئون قادینلاری بونودا بایاتی کیمی منیمسه‌ییبلر)

قیزیل آت نالی نئینر
آغ گوبک (gübək) خالی نئینر
یاری گوزل (güzəl) اولانین
دونیه‌ده مالی نئینر

قارشی‌دا ایمام قاسیم
الیم صحنینه باسیم
وئر منیم مدلبیمی
ایلده بیر قندیل آسیم

حیطه‌میز پیسته‌دی
قاپیمیز یول اوسته‌دی
جاوانلاریمیز خسته
قارریلار هوسته‌دی

گئد ایلیش نر کیشیدن
ایلیشمه هر کیشیدن
تولکو صیفت؟
قویروغو چمبر کیشیدن

قیزیل گول خندان اولدو
آچیلدی دن دن اولدو
من سندن آیریلمازدیم
آیریلیق سندن اولدو

بو یول گیدئر ائوریله
یئل اسه قوم دئوریله
سنی منه ویره‌له
دونیه باشا چئوریله

قارا کپنک گئییمی
“بوردا لئیلام” دئییمی
من بورادا یوخوموشام
دئر بیر پوخ یئییمی

گیدرم قیراغینان
گول بیچدیم اوراغینان
ایتیردیم سئوگیلیمی
گزه‌رم سوراغینان

بو یولو یول ائیلرم
توفنگیم قوْل ائیلرم
سنی منه وئرسه‌لر
ائلچی‌نی بول ائیلرم

قارشی‌دا قارا چادیر
وورولوب دارا چادیر
هانی سنیی صاحابیی؟
قالدیی آوارا چادیر

بو چیراخ ییراخ یانئر
گئتدیکجه ییراخ یانئر
اوْتوی پالیت کؤزودور
دئشدیکجه اورک یانیر

قارشی‌دا چیراخ یانئر
چیراخ نه ییراخ یانئر
سؤزوی غم شربتی‌دی
ایچدیکجه اورک یانئر

عاششیغی قار قالانا
قار یاقدی یار قالانا
دیمه‌دی دوشدم اؤللم
اوستومه قار قالانا

قاراقان بولاخلاری
گؤی چالیر دیرناقلاری
سن اول سلمگ آغاجی
من اولوم بوداخلاری

آی گیدر باتان ییره
ملک‌لر یاتان ییره
عمی قیزی قوُربان اولسون
عموغلو یاتان یئره

گئدئردیم دام آراسی
تاپدیم بیر نار پاراسی
اؤپولمه‌میش قیز گؤردوم
اوزونده دیش یاراسی

داغلارین قاری منم
گون گؤروب اریمنه‌م
قاز قبیریم یول اوسته
جاوانام چوررومه‌نم

داغلاردان اوجا گؤینوم
تورپاخلی یولا دوندوم
یوللارا باخا باخا
سارالان گؤله دؤندوم

داغلارین گؤی چیمنی
گؤیه‌ییر؟ گؤی چیمنی
ییمه‌لرم؟ تاپارام
قوی وورسون آوچی منی

عاششیقی داشدان اؤزوم
سوزولئر داشدان اؤزوم
نه آتام وار نه آنام
یاراندیم داشدان اؤزوم

داغلار داغلادی منی
گؤرن آغلادی منی
باشیما بیر داش دوشدو
فلک قارغادی منی

بولاخ باشیندا دوران
بولاغی بولاندیران
اؤز یاریی بوردا دؤیلو
گؤزونو دولاندیران

بولاخ باشیندا دورما
بولاغی بولاننیرما
اؤز یاریی چیخدی گئددی
گؤزلریی دولاندیرما

دومانلی داغلار گؤینوم
نیسگیل‌لی باغلار گؤینوم
نه آچیلار نه گولر
همیشه آغلار گؤینوم

داغلارا باخئرئم داغلار دوماندی
گؤینومه باخئرئم جییه‌ریم قاندی
بیر کاغیذ بارماقلار نیچه قیراندی؟
یازدیریب یوللامای من بینوایا
(بو قوشما دا قوم ساوه شاهسئون قادینلاری ایچینده بایاتی کیمی منیمسه‌نیب‌دیر. بونا یاخین حسین منزوی نین بیر بئیتی وار:
یک نامه به نامم ننوشتی و نگفتی
کاغذ به سمرقند تو ای قند به چند است؟
منزوی شعرلرینده چوخ مضمونلاری تورک خالق ادبیاتیندان بورج آلمیشدی، بو بیئت ده او سیرادان اولا بیلر)

بو داغلار قوررو داغلار
چئشمه‌لی سولو داغلار
بوردا بیر غریب اوْلسا
گؤی کیشنه‌ر، بولود آغلار
(بو بایاتی‌دان بیر مشهور واریانت‌ دا وار: بو داغلار اولو داغلار/ چئشمه‌لی سولو داغلار/ غریب یئرده اؤله‌نین/ حالینا بولود آغلار. هر حالدا شاهسئون‌لرین بو بایاتی‌سینین دؤردونجو میصراعسی‌: گؤی کیشنه‌ر بولود آغلار دا بیر اؤزل اصالت واردیر. عین حالدا ایلک مصراع دا قوررو =قورو سؤزجویو خوش دوشمه‌ییر.)

ککلوک سکه‌ر داش اوسته
قلم یازار قاش اوسته
اوغلان دییه‌ر بیر اؤپوش
قیز دا دییه‌ر باش اوسته

سکینه سکه‌ر داش اوسته
سورمه‌نی چکه‌ر قاش اوسته
موسا دئدی بیر ماچ وئر
سکینه دئدی باش اوسته

داغلار باشی چیمنلر
ککلوک‌لر‌ داغدا دنلر
اوغلو اؤلان آنانین
اورگی تئز وره‌ملر

مانیسا گئدیب اینجیر آلا
دایداسینا زینجیر آلا
یاتان اوُیانا
دینجین آلا
(؟)

عزیزیم داشا چالار
قاریاغار داشا چالار
ییمه‌ نامرد چوره‌گین (çürəgin)
آخیر بیر گون باشا چالار

سو گلر آخار گیدر
باغچادان آخار گیدر
بو دونیه پنجره‌دی
هر گلن باخار گیدر

عاششیقی در (دئیه‌ر) وای دردیم
[وای دردیم] قارا دردیم
خالخ وای اکدی گول دردی
من گول اکدیم وای دردیم

عزیزیم داشا دوشر
قار یاغار داشا دوشر
قارداش موشکیل ایشی
آخیر قارداشا دوشر

آی چیخیر پرلی پرلی
قاپیسی قوُِشا نرلی
گیرئیدیم یار قوینونا
چیخایدیم ترلی ترلی

بو دونیه فانی‌دی فانی
دونیه‌ده قالان هانی
داوود اوغلو سولیمانی
تاخت اوستوندن سالان دونیا
(خسته قاسیمین بو گرایلی‌سی‌ دا ایرانی باشا باش گزن تورکولردن بیریسی‌دیر. ساوه قوم عاشیقلاری ایچینده خسته قاسیمین شعرلری تیلیم خان کیمی یاییقین‌دیر)

آچیخ قوی پنجره‌نی
گؤزوم گؤرسون گله‌نی
نیجه قبیره قوُیارلار
یار دردیندن اؤله‌نی؟

من گیدیرم قالا رای
مئهریی کیمه سالا رای
آوارا بولبول کیمی
گولدن گوله قونارای

عزیزیم گوله گوله
کول اکدیم گوله گوله
دوستلوقونان یئویم ییخدی
اوزومه گوله گوله

بیر آغاشدا اوچ آلما
اونو نیجه یئندیریم
قارداشیم کوسوب گئدیب
اونو نیجه دیندیریم

فله‌یی دیندیرئیدیم
یای اوخا میندیرئیدیم
فلک الیمه گلسه
چارخینی دؤنده‌رئیدیم

بو فلک مستی فلک
بیزیمن قصددی فلک
هر یانا اوز دؤندردیم
اورانی کسدی فلک

فله‌یین قهری منه
گلمه‌دی رحمی منه
فله‌یین غم کؤینه‌یین
آخیر گئیدیردی منه

داغلاردا قار قالماسین
ارریسین قار قالماسین
مردین دیلی قورروسون
نامرده یالوارماسین

عزیزیم اوُچدوم گل
غم باغینا دوشدوم گل
یاخچی گونومون دوستو
یامان گونه دوشدوم گل

قویونودوم قوردا دوشدوم
ایرریدیم خوردا دوشدوم
آپار خبر آناما
دئدیگیی یوردا دوشدوم

خوراسان یولوندا سالدیردیم حامام
اوخودوم قوُرآنی ائیله‌دیم تامام
صیدقینان چاغیردیم اون ایککی ایمام
منیم عرض-حالیم یاز یارا [؟]
(بو ناقیص قوشما دا بایاتی‌لار ایچینده گلیب‌دیر.)

یاغا یاغا…
اوجو دوشدو بیزیم باغا
عمیم اوغلو علی آقا
گلین گئدک اویناماغا
(بعضی بایاتیلارین ایلک میصراعلاری ناقیص دیر، بونلار عئنن کرکوک تورکلری نین خوریاتلارینا اوخشاییرلار)

اگر ایسته‌سه ائل سنی
ییخا بیلمز یئل سنی
نامرده بویون ایمه
قوی آپارسین سئل سنی

عطریمی آل گوللردن
اوُزاخ گئدمه ائللردن
ائله خیدمت ایله‌ین
یاقین دوشمز دیل‌لردن

اوچ باجییدیک بیر آنا
گزئردیک یانا یانا
فلک ووردو داغیتدی
هر کس دوشدو بیر یانا

سوسوزمام سو یوخدور
سو چوخدو ویره‌ن یوخدو
دوشومم غوربت ائله
دردیمی بیلن یوخدو

سؤزوی دیمه آشکارا
دردیمه یوخدو چارا
دیندیرمه قان آغلارام
اوره‌ییمده وار یارا

گؤزلری قاراسیندان
یاش آخئر یاراسیندان
اوْلو کی هئچ ال چکه
آنا اؤز بالاسیندان

داغلارا دولو دوشر
قاریاغار دولو دوشر
قبیریمی یول اوسته قاز
دوست گلر یولو دوشر

بیر قوش گلدی ییمندن
قاناتی گؤی چیمندن
قاناتین بوُیاییبدی
منیم آه-زاریمدان

غریبم قیسسیلیمام
بیر قیلدان آسیلیمام
منه غریب دیمه سن
ایچردن کسیلیمم

چیخدیم داغلار باشینا
یازی یازدیم داشینا
باجی‌لار قوربان اولسون
غوربتده قالان قارداشینا

عاششیقی بالا دردی
ساغالماز بالا دردی
هامی یارام ساغالسا
ساغالماز بالا دردی

من بیر یارالی قوچام
قاچاغیم یوخدور قاچام
قارنیم کی سیرفا دؤیلو
گلنه دردیم آچام

(بو مضموندا هوشنگ جعفری‌نین بئله بیر بئیتی وار: اوره‌ییم کی سیرفا دئییل منیم / گلنه گلم آچام آیریلیق!)

قوردون آدی یئدی‌دی
ییمه‌دیده یئدی‌دی
چیخ بو داغلار باشینا
گؤر: نه دئدی دئدی‌دی

چیخدیم داغین باشینا
یازغی یازدیم باشینا
گلن گلسین اوخوسون
نلر گلیب باشیما

قیزیل ایینه‌نین ساپی
گؤرسن‌سین سیزین قاپی
منی یاردان ایله‌ین
دیلنسین قاپی قاپی

خارماندا قوردوم تایا
کؤلگه‌سین سالدیم چایا
زخمتینن باغ اکدیم
امه‌ییم گئددی زایا

آی آیدینلیخ آلادی
آی باتمئر نه بالادی
اوغلان قیزین دردیندن
شهید کربلادی

0 Comments:

Post a Comment

<< Home