گونئي آزربايجان تورك ادبياتينين سولماز گولوستاني: ساوا
ايران تورك ادبياتينين سولماز گولوستاني: ساوا / مهندس اسدالله اميري
بوز آی ۲۴, ۱۳۸۶
گيريش:
ساوا شهرينده دوغولوب، ياشاييب يارادان شاعيرلردن، آز دا اولسا بيلگيلر وار. آنجاق بو بيلگيلر چوخ آز و بعضي خاص شاعيرلره محدودلاشميشدير. بو شاعيرلر عبارتدير: مرغئيلي حكيم تيليم خان، ميصيرقانلي اكبرخان رزّاقي، مرغئيلي توركمان محمود،سنگكلي عاشيق رضاعلي، مزلقانلي ميرزا داراب، مسلم آبادلي خاكي، مسلم آبادلي قدسي و اونلاري تانيتديران بؤيوك عاليم رحمتليك دوكتور علي كمالي. آمما ساوا شاعيرلري محدود آدلاردا و محدود چاغلاردا توكنمير. ساوا، تورك ادبياتينين توكنمز خزينه سيدير. بو بؤلگه اسكي زامانلاردان توركلر يوردو اولدوغونا گؤره و توركلرين ادبيات، شعر، موسيقييه علاقهلرينه گؤره ادبياتي و موسيقيسي ده بينالي و دريندير. بورادا تانينماميش چوخ شاعيرلر وار. دوكتور علي كمالي بير سيراسيني وارليق درگيسي ايله علم عالمينه تانيتديرميشدير و بونلارين زيروه سينده اولان حكيم تيليم خانا “بولوتدان چيخان آي” عنواني وئرميشدير. بو ادبيات اوز ايرهلي گليشينده ايندي ده چوخ شاعيرلري ياشاتماقدادير. بو چاغداش (معاصر) شاعيرلر ايچينده بو آدلاري گؤرمك اولار: كردرلي براتعلي فتح اللهي، مرغئيلي علي سيفي، بويونزهرالي درويش بهروان، قاراقانلي علي رحمتي، آغداشلي ميرزا صفرعلي غيبي و . . . .
بيز ايندي باشقا بير ساوالي چاغداش شاعيري تانيتديريب و ايكي شعريني سوناجاييق.
«آدي حيدر اولان حيّه در گرك» (حكيم تيليم خان)
آدي “حيدر”، سوي آدي “خادملو” و لقبي “حيدر آقا” اولان شاعيريميز ۱۳۳۸ گونش ايلينده “ساوا” شهرينين “نووراران”(نوبران) بخشينين “مرغئي” كندينده دونيايا گوز آچدي. آتاسينين آدي” عزيز” دير. ۹ ياشيندا شعرله تانيش اولوب و يازيب اوخوماغي اؤيرنندن سونرا مدرسهده درس وئريلن كيتابلاردان باشقا اؤز علاقهسي اولان كيتابلاري تاپيب اوخودو: قومرو (قمري) كيتابي، دخيل كيتابي، مراغهلي كريمي(طنز)، كوراوغلو، اصلي كرم، شاه ايسماييل، حكيم تيليم خان باياضلاري، توركمان محمود، عاشيق رضعلي و . . . . سونرالار توركمان محمودون نوه سي اولان احمد آقا محمودي ايله تانيش اولوب و اوندان تيليم خان خزينهسينه ال تاپيب. تورك ادبياتينين بير قانادي اولان عاشيقلار دا اونا درين تاثير بوراخيبلار او جومله دن: مرغئيلي عاشيق بئيرام، سنگكلي عاشيق محمد حسن، عاشيق علسگر(مشهور عاشيق علسگر يوخ)، همدانلي عاشيق حيدر، عاشيق مسيح الله رضايي، عاشيق گونش(علي رمضاني)، عاشيق تقي محيط، عاشيق حسين علي حسيني و . . . . حكيم تيليم خاندان و بير آزدا توركمان محموددان الهام آلاراق ۲۰ ياشدا شعر دئمهيه باشلاميش و ايندي ۴۰۰-۵۰۰ عنوان توركجه شعري وار. بوتون شعرليني آنا ديلينده يازان شاعير، تورك شعرينين مختلف اؤلچولرينده او جوملهدن: قوشما، گارايلي، باياتي و چئشيتلي قونولاردا و ساحهلرده او جومله دن: مذهبي، عرفاني و گؤزَللَمه و . . . شعرلري وار. حكيم تيليم خانا اولان ارادتيني بئله دئيير: تيليم خان حقدن الهام آليب حقيقته چاتميشدي،كلمهني درك ائتميشدي، پردهدن کئچميشدي. و مهري خانيما گؤره بئله دئيير: تيليم خان مهريده حقيقتي گؤروردو، تيليم خان اؤز زمانيندان قاباق ايميش. و حكيم تيليم خانين مرغئي كندينه تاثيريني بئله بيان ائدير: بو كندليلر هر ايشلرينده تيليمخان سؤزلريني ييرلارديلار و ييرلاييرلار، عاشيق اولاندا تيليمين گؤزللمهلريندن، ايشده يورولاندا تيليمين يورولماغا مربوط اولان شعريندن، مجليسلرده و هر مناسبته گؤره تيليم خاني خاطيرلاييرلار.
حيدر خادملودان ايكي شعر:
بيرينجي شعر
آل-عبانين نوروندان
يئر و گؤكلر يارانيبدير
مظلوم حسينين قانيندان
يئر و گؤكلر بويانيبدير
خلق اولماميش آدم حوا
بهشته سالماميش ماوا
يارانيب فاطمه زهرا
تخت اوستونده دايانيبدير
قولاغيندا جوت گوشوارا
اوتوروبدور بير ماه پارا
آدم باخيبدير اونلارا
اؤز اؤزوندن اوتانيبدير
بيري قيرميز بيري ياشيل
ياتميسان يوخودان آشيل
حسن حسين دور آگاه اول
قولاغيندان ساللانيبدير
حيدر اولار سيزه نوكر
يولويوزدا جفا چكر
گوزلريندن قان ياش توكر
ايلقاريندا دايانيبدير
ايکينجي شعر
(بو شعرده يئرل ديلين اؤزلليکلرينه ال آپارماميشيق)
دونيا سنيي الييدن من
دادلارام جانا گلميشم
ايشلريي يارومچولوقدور
والله امانا گلميشم
هئچ بير ايشيي وئرمهي باشا
آرزولارو چاللاي داشا
قوي من اؤلوم، سن تك ياشا
بورا اؤلماغا گلميشم
موولام سني طلاق ائتدي
آتدي سني دوز يول گئتدي
قويوبن فردوسه گئتدي
اورا گئدماغا گلميشم
سني امتحان ائتديلر
انبيالار ترك ائتديلر
قوجاغويدا بركيتديلر
من بركينماغا گلميشم
سني دييهنلر ناداندور
بوراخ مني سن، اماندور
بورا حيدره زينداندور
آزاد اولماغا گلميشم
*****
www.hbayat.com
0 Comments:
Post a Comment
<< Home